W Polsce funkcjonuje podział administracyjny na administrację rządową i samorządową. Urzędy zaliczane do administracji rządowej podlegają bezpośrednio poszczególnym resortom rządowym. Natomiast urzędy zaliczane do administracji samorządowej mają swoje organy prowadzące na poziomie samorządów.

Czym jest administracja samorządowa? Samorząd terytorialny rozumiany jest jako ogól mieszkańców, którzy zamieszkują określony teren. Zatem samorząd powiatowy to wszyscy mieszkańcy powiatu, a samorząd gminny to ogół mieszkańców danej gminy. Warto podkreślić, że samorząd to nie tylko radni czy urząd. To przede wszystkim ogół mieszkańców. Mieszkańcy mają bowiem prawo do tworzenia wspólnoty i samodzielnego decydowania o realizacji zadań wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terenie.

Jednak prawo do samostanowienia o sobie mieszkańców jest nie tylko przywilejem, ale i obowiązkiem. Oznacza to, że władze samorządowe muszą być wybrane, by móc zarządzać danym terenem. Każda jednostka gminna ma swoją osobowość prawną, co oznacza, że może podejmować decyzje wiążące w kwestii realizacji zadań przed nią postawionych. To także zdolność do skutecznego podejmowania zobowiązań finansowych wobec drugiej strony.

Jak nie trudno się domyśleć, działalność samorządów podlega kontroli różnych instytucji państwowych zależnych i niezależnych od rządu. Jedną z nich jest Najwyższa Izba Kontroli. Samorząd może także podlegać kontroli premiera czy izby obrachunkowej. Ich zadaniem jest zbadanie zgodności z prawem podejmowanych aktów prawnych oraz działań. Ważne jest to, że działalność samorządów podlega ochronie prawnej. Ich niezależność podlega ochronie sądowej. To one rozstrzygają spory powstałe miedzy administracją samorządową a rządową, które dotyczą kompetencji poszczególnych podmiotów. Sądy orzekają także w zakresie kompetencji między poszczególnymi jednostkami samorządowymi lub ich jednostkami podległymi.

Samorząd terytorialny to najważniejsza forma samorządności, która w tym kontekście rozumiana jest jako przesunięcie w obrębie administracji publicznej kompetencji do załatwiania spraw pewnej grupy, by ta mogła decydować i organizować się sama. Samorządy więc dostały mandat do podejmowania działań legislacyjnych z zakresu administracji lokalnej i regionalnej. Takie działania są wynikiem podjęcia przez władzę centralną decyzji o tym, że najlepszym rozwiązaniem jest takie, w którym to lokalna społeczność podejmuje decyzje na swój temat. Ona bowiem zna i rozumie swoje potrzeby najlepiej, dlatego to ona powinna ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania.